Wykorzystując zapewne już ostatnie dni zimowej aury warto skusić się na typowo zimowy trunek − grzaniec. Napój ten, tak popularny w czasie zimowych zabaw na świeżym powietrzu, polowań czy kuligów, można również spożywać w zaciszu domowym.
Pierwsze wzmianki o grzanym winie pochodzą już z czasów średniowiecza. Napój ten traktowano wówczas jako lekarstwo. W 1595 roku znany i szanowany wówczas lekarz a zarazem zielarz Marcin z Urzędowa napisał „Herbarza polskiego”, w którym to zaleca picie grzańca na rozgrzewkę i dla wzmocnienia organizmu. Do przygotowania tego leczniczego napoju wykorzystywano również piwo i miód pitny.
Jak przygotować grzaniec?
Wystarczy zaopatrzyć się w półsłodkie lub półwytrawne czerwone wino, najlepiej pochodzące z Portugalii, Hiszpanii, Węgier, Włoch lub Chile oraz kilka przypraw. Podstawą są oczywiście goździki, ale warto również pamiętać o cynamonie, miodzie, wanilii, gałce muszkatołowej, limonce, migdałach, kardamonie czy imbirze − najlepszym naturalnym środku rozgrzewającym.
- Dobrze jest zmieszać przyprawy jeszcze przed dodaniem do wina.
- Grzańca nie należy gotować! Podgrzewa się go do temperatury 60-80 stopni C.
- Napój można zakropić wódką, koniakiem czy rumem.
- Grzaniec można podgrzewać również w mikrofalówce.
Tak przyrządzony napój najlepiej podać w glinianych kubkach lub szklankach z żaroodpornego szkła. Dzięki temu dłużej utrzymają odpowiednią temperaturę. Czasem na grzaniec nakłada się pianę z ubitych białek, która blokuje ucieczkę ciepła.
W wielu sklepach można nabyć gotowe grzańce, które wystarczy tylko podgrzać, bądź skomponowane mieszanki przypraw korzennych, które należy dodać do wina. Oczywiście można samemu poeksperymentować i stworzyć bardziej unikatowy smak. Oto kilka przepisów:
Grzaniec po góralsku
0.7 litra słodkiego wina
0.5 litra jasnego piwa
pół łyżki cukru waniliowego
kilka goździków
30 ml rumu
Cztery pierwsze składniki łączymy i podgrzewamy. Na końcu dodajemy rum.
Tradycyjny grzaniec
1 litr czerwonego wina
2-3 laski cynamonu
3-4 goździki
laska wanilii
1 pomarańcza
1 cytryna
cukier
1 kieliszek rumu
Zmieszane wcześniej cynamon, goździki i wanilię podgrzać z winem. Następnie dodać pokrojoną drobno pomarańczę i cytrynę, cukier nasączony rumem. Można również dolać trochę soku pomarańczowego.
Wino grzane z miodem
1 butelka czerwonego wina
10 dag cukru
15 dag miodu
1 kieliszek wódki
3-4 goździki
1 laska cynamonu
skórka pomarańczowa, skórka cytrynowa
Zagotować i zszumować miód. Osobno podgrzać wino z wszystkimi pozostałymi składnikami (oprócz wódki). Następnie połączyć miód, wino i wódkę.
Istnieje naprawdę niezliczona ilość wariacji tego napoju.
W grzańcu podlaskim wykorzystuje się dodatkowo suszone śliwki i jabłka, ziele anielskie oraz pieprz.
Do grzańca Wiktoriańskiego dodaje się syrop z czerwonych porzeczek.
W przepisie pochodzącym z 1660 roku z książki kucharskiej „The Accomplisht Cook” autorstwa Roberta May’a widnieje śmietana.
Życzę miłego eksperymentowania w te ostatnie zimowe wieczory.